نویسنده : مرضیه رزاقی
این مقاله به بررسی زندگی و آثار نقاشان بزرگ از دورههای مختلف هنری در ایران میپردازد.
کمال الدین بهزاد
(محتملا ۱۴۶۰ / ۸۶۵ ق – ۱۵۳۵ – ۹۴۲ ق)
هنرمندی نوآور و چیره دست که راهی تازه در عرصه نگارگری ایرانی گشود و تاثیری وسیع بر کار نقاشان بعدی در ایران، هند، ترکیه و آسیای میانه گذاشت.
گویا در کودکی یتیم شد.
روح الله میرک در هرات سرپرستی اش را بر عهده گرفت و به او فن نقاشی آموخت.
سپس به خدمت سلطان حسین بایقرا در آمد.( ۱۴۸۵ / ۸۹۰ ق )
بعدها به تبریز رفت و در دربار شاه اسماعیل اول صفوی به سرپرستی کتابخانه و کارگاه هنری منصوب شد. (۱۵۲۱ / ۹۲۸ ق).
هم کارشناسان شمش نگاره نسخه بوستان سعدی موجود در دارالکتب قاهره را جزء مهم ترین آثارش محسوب می کنند و در دو نسخه خمسه نظامی موجود در کتابخانه بریتانیا نیز هجده اثر بهزاد را می توان تشخیص داد.
بهزاد در مکتب هرات پرورش یافت ولی با توانایی شگرفی که در ترکیب بندی، هماهنگی رنگ ها و توازن شکل ها داشت باعث و بانی تحولی مهم در سنت نقاشی ایرانی شد.
او به مدد خطوط شکلساز قوی و پویا، پیکرهای یکنواخت و بی حالت در نقاشی پیشین را به حرکت درآورد.طبیعت و معماری را به مکان فعل و عمل آدم ها بدل کرد.و دراین محیط برای هر پیکر جایی مناسب در نظر گرفت.
ما با بهره گیری از تاثیرات متقابل رنگ ها، بخش های مختلف تصویر را باهم مرتبط ساخت.
به منظور استحکام ساختار کارش به روش های هندسی ساختمان ترکیب بندی روی آورد.بدین سان او توانست میان آدم ها، اشیاء و محیط ارتباطی منطقی برقرار کند، که دستاوردی تازه در نقاشی ایرانی بود.
از جمله آثار کمال الدین بهزاد
- گریز یوسف از زلیخا (بوستان سعدی ۱۴۸۸ / ۸۹۳ ق)
- جنگ شترسواران
- ساختن قصر خورنق (خمسه نظامی ۱۴۹۲ / ۸۹۸ ق)
- حضرت محمد و خلفای راشدین [حیرت الابوار] (۱۴۹۵ / ۹۰۱ ق)
- صورت شکیب خان (۱۵۰۸ / ۹۱۴ ق)
سرانجام کمال الدین بهزاد در تبریز در گذشت و در جنب مقبره ی شیخ کماالدین خجندی به خاک سپرده شد.
گریز یوسف از زلیخا (بوستان سعدی ۱۴۸۸ / ۸۹۳ ق)
ساختن قصر خورنق (خمسه نظامی ۱۴۹۲ / ۸۹۸ ق)
صورت شکیب خان (۱۵۰۸ / ۹۱۴ ق)
حضرت محمد و خلفای راشدین [حیرت الابوار] (۱۴۹۵ / ۹۰۱ ق)
جنگ شترسواران